Reacties, recensies

D.v.K. april 2018:

 "Hoi Renske, jouw boektitel doet mij denken aan mijn eigen moeder die op deze wijze afgelopen januari is overleden. Ik zou jouw boek graag willen lezen."

R.S. april 2018: 

"Laten we hopen dat dit veel mensen hulp gaat geven bij het nemen van zo'n moeilijke beslissing."

H.W. september 2018:

 "Vaak heb ik nagedacht over mijn sterven in eigen hand te nemen door middel van stoppen met eten en drinken. Ik weet er echter inhoudelijk heel weinig van en een boek over dit onderwerp heb ik niet kunnen vinden. Ik ben daarom ook erg blij dat ik jouw boek in het blad van de NVVE zag staan."

A.K. september 2018:

 "Wat fijn dat er nu een boek uitgekomen is over het stoppen met eten en drinken. Ik ben - gezien mijn privé-situatie- daarin zeer geïnteresseerd.

I.v.d.B. september 2018:

"Graag wil ik uw boek bestellen. Ik weet al lang dat als ik zover ben het op deze manier wil doen. Dan lijkt mij nadere informatie over dit proces wel nuttig. Mijn huisarts wil hier graag aan meewerken."

Recensie in Relevant, blad van de NVVE, september 2018:

"De schoonmoeder van de auteur was 93 jaar en klaar met het leven. Ze besloot te stoppen met eten en drinken. Haar schoondochter Renske Olgers was een van de begeleiders die haar terzijde stonden. Ze schreef er dit boek over 'omdat het een onderwerp is waarover veel wordt gesproken, maar waarover weinig literatuur te vinden is'. Afzien van eten en drinken klinkt eenvoudig, maar er komt heel wat bij kijken. Het is emotioneel en fysiek zwaar voor alle partijden. Theorie en praktijk botsen nogal eens. Betrokkenen, leken maar ook professionele hulpverleners ontbrak het dikwijls aan kennis en vaardigheden. Daarom deelt Olgers haar ervaringen. Ze geeft ook tips hoe het anders, beter had gekund. Over wat er vooraf geregeld moet worden, en waar je tijdens het proces op moet letten. Olgers hoopt dat zo voorkomen kan worden dat iemand die eenzelfde besluit neemt, zegt - zoals haar schoonmoeder deed in haar laatste dagen -: 'Ik snap dat iemand voor de trein springt.'"

Recensie Landelijk Expertisecentrum Sterven, verschijnt januari 2019:

"Wie volgens de arts niet in aanmerking komt voor euthanasie of hulp bij zelfdedoding, kan ervoor kiezen te stoppen met eten en drinken, om op die manier het levenseinde naar voren te halen. Dat dat niet per definitie een succesvolle route is, bewijst Renske Olgers in haar boek 'Voltooid leven. Ma stopte met eten en drinken'. Gedetailleerd beschrijft ze de twaalf dagen dat haar 93-jarige schoonmoeder probeerde niet te eten en drinken. Probeerde, want het zorgpersoneel werkt niet bepaald mee, en dient haar af en toe vocht toe, zodat het proces alleen maar bemoeilijkt wordt. Wat het extra moeilijk lijkt te maken is haar motivatie: wanhoop, want ze kiest voor deze route omdat ze geen euthanasie krijgt. Olgers koppelt aan de beschrijving van het concrete verloop een tweetal hoofdstukken met waardevolle, praktische tips en achtergrondinformatie. Een zinvol boek, omdat het nuances geeft die veelal ontbreken in het debat over euthanasie bij voltooid leven."

A.S. oktober 2018:

...Het boek kan voor veel mensen erg waardevol zijn, zowel voor de mensen die het proces versterven aan willen gaan en hun naasten, als voor de begeidende artsen en verzorgers. Het zou te wensen zijn dat deze betrokken mensen zich goed oriënteren alvorens het proces versterven door de persoon die die keuze maakt een aanvang neemt. Uw boek maakt overduidelijk dat gebrek aan voldoende kennis (door iedereen) en wat er zoal moet en mag en miscommunicatie tot zeer nare toestenden kunnen leiden, met name voor de verstervende persoon zelf natuurlijk. 

Uw boek is gebaseerd op wat u zelf hebt meegemaakt bij het overlijden van uw moeder - dat maakt het zo sterk en overtuigend. Ik dank u voor de compassie die u heeft opgebracht uw ervaringen en de uitkomsten van uw graafwerk naar alle beschikbare documentatie te delen met een breed publiek. 

Ik overweeg uw boek cadeau te doen aan mijn huisarts, met wie ik anderhalf jaar geleden al vijf lange gesprekken heb gehad over de mogelijkheid tot versterven, en die daarbij moest toegeven dit "fenomeen" tijdens haar lange loopbaan nog niet te hebben meegemaakt.

S.S. oktober 2018:

.....Over versterven is weinig bekend, veel zorgverleners weten er te weinig van. Zelf heb ik met een groep van pailliatieve zorg uit hete ziekenhuis contacten gehad voer deze vraag, maar met een slecht resultaat in de zin van weinig tot geen kennis en daardoor krijgt het iets van afraden. 

U hebt hier aan de hand van uw schoonmoeder een zeer waardevol verslag van gemaakt. Wij kunnen hier ons voordeel mee doen en gaan dit ook doen. Heel erg bedankt hiervoor.